tDCS یک روش غیر تهاجمی تحریک مغز با استفاده از یک جریان الکتریکی کوچک DC  است. این فناوری برای بیماران با آسیبهای مغزی و یا بیماریهای روانی مانند ناهنجاری افسردگی حاد مورد استفاده قرار گرفته است. بعلاوه نشان داده شده که tDCS در رفع نقصان حافظه در بیماران مبتلا به آلزایمر ،کاهش علائم بیماریهای پارکینسون و اسکیزوفرنی ونیز کاهش درد مؤثر است.

همچنین ثبت همزمان EEG در حین تحریک tDCS در کاربردهایی مانند باز‌توانی حرکتی و سایر تحقیقات بالینی مورد توجه قرار گرفته است.

برای بررسی نحوه تداخل و تاثیر tDCS در حین ثبت EEG با سیستمهای ثبت کمپانی gtec این شرکت مطالعاتی را انجام داده که گزارش آن در ادامه تقدیم میشود.

تجهیزات و روشها

در این تحقیق دو نوع از آمپلیفایرهای ساخت کمپانی gtec  (مدلهای  g.USBamp و g.Nautilus ) مورد استفاده قرار گرفته.  دستگاه g.USBamp هم با الکترود اکتیو و هم الکترود پسیو از نوع g.LADYbird و دستگاه g.Nautilus تنها با الکترودهای اکتیو از نوع g.LADYbird مورد بررسی قرار گرفتند.

دستگاه tDCS بکار رفته ساخت کمپانی انگلیسی focus بوده و الکترودهای آن دارای سطح ۳۷ میلیمیتر مربع بودند. قبل از بکار گیری، الکترودها به اندازه کافی در محلول سالین تازه خوابانده شده است.

مراحل زیر برای آماده سازی سوژه ها برای ثبت انجام شده:

۱- مطابق شکل ۱ الکترودهای EEG در سه نقطه C3، Cz و C4 و دو الکترود tDCS به ترتیب در نزدیکی زمین (GND) و کنار الکترود C3 قرار داده شد.

۲- پس از تمیز کردن پوست سر ژل EEG در الکترودهای مربوطه تزریق شد. در این کار باید دقت نمود که ژل بین الکترودهای EEG و tDCS سرایت نکند چراکه در این صورت یک مسیر هدایت با مقاومت پائین بین آنها ایجاد شده و موجب اشباع شدن ثبتهای EEG میشود.

۳- دستگاه tDCS را روشن نموده و مدتی (۳۰ ثانیه) پس از رسیدن جریان آن به جریان تنظیم شده ( ۱ ، ۱/۵ ویا ۲ میلی آمپر) آن را خاموش مینمائیم.

جدول ۱ تنظیم جریان تحریک را برای آزمایشهای مختلف و دستگاههای مختلف مورد بررسی نشان میدهد.

نتایج

چنانکه انتظار میرفت بعد از روشن شدن دستگاه تحریک tDCS سطح سیگنال EEG مطابق شکل ۲ با شیب ثابتی بالا رفته و سپس بعد از تثبیت جریان این سطح نیز به مقدار ثابتی میرسد و در طی زمانی که جیریان تحریک ثابت است ( حدود ۳۰ ثانیه )‌ سطح offset  سیگنال EEG ثبت شده هم ثابت میماند. سرانجام پس از خاموش نمودن تحریک سطح سیگنال EEG هم بصورت یک شیب به مقدار پایه برمیگردد.

خروجی هیچ یک از دو دستگاه مورد بررسی ( g.USBamp و g.Nautilus ) با سطوح جریان تحریک تا ۲ میلی آمپر اشباع نشدند و دامنه سیگنال خام ثبت شده (‌بدون هیچگونه فیلتری) زیر ۲۵۰ میلی ولت ماند. همچنین پس از فیلتر کردن سیگنالهای خام ثبت شده با یک فیلتر میانگذر 0.5  تا ۳۰ هرتز هیچ اختلاف مشهودی بین سیگنالهای ثبت شده در حین تحریک  و بدون آن دیده نشد. همچنین شکل ۲ نشان میدهد که میزان تغییر سطح DC سیگنال EEG در حین تحریک برای الکترودهایی که از الکترود تحریک دورترند کمتر است.

بطور خلاصه نتایج این تحقیق نشان داد که تحریک tDCS اختلالی در ثبت EEG با دستگاههای آمپلی فایر g.USBamp  و g.Nautilus با  الکترودهای اکتیو یا پسیو ایجاد نمیکند و در هنگام برقراری جریان تحریک یک مولفه DC قابل توجه به سیگنال EEG اضافه میشود که با استفاده از یک فیلتر میانگذر که بطور معمول در ثبت EEG بکار میرود قابل حذف است.