پیشنهادهایی برای روش بهینه اتوکلاو ظروف و وسایل آزمایشگاههای پزشکی و تحقیقاتی

یکی از مهمترین عوامل موفقیت در روش IUI  رعایت کامل استریل بودن تمامی مواد مصرفی و وسایل به کاربرده شده است .

از آنجا که در پاره ای از موارد امکان استفاده از ظروف و یا وسایل یکبار مصرف استریل وجود ندارد ، مراکز مجبور به استفاده از اتوکلاو (autoclave) جهت استریل کردن آنها هستند . اتوکلاو کردن فرآیندی است که برای از بین بردن میکروارگانیسم ها و ضد عفونی کردن زباله های زیست محیطی و غیره استفاده می شود

در مقاله پیش رو به نکات کاربردی جهت استاندارد کردن پروسه استفاده از اتوکلاو اشاره شده است.

 

  • خطرات

اتوکلاوها برای استریل کردن از بخار با فشار بالا و درجه حرارت بالا استفاده می کنند. خطرات احتمالی ایمنی برای

اپراتورها شامل موارد ذیل میباشند:

  • سوختگی گرما از مواد داغ و دیواره ها و درهای محفظه اتوکلاو.
  • سوختگی بخار ناشی از بخار مانده از اتوکلاو و مواد پس از اتمام چرخه.
  • پوسته پوسته شدن مایعات گرم از مایعات جوش و ریختن در اتوکلاو.
  • آسیب دیدگی دست و بازو هنگام بستن درب.
  • در صورت بروز انفجار ، صدمات بدن دیده می شود.

        ایمنی

برای اطمینان از سلامت و ایمنی پرسنلی که ازاتوکلاو استفاده میکنند  نگهداری صحیح از اتوکلاوها و آموزش پرسنل در استفاده صحیح از آنها بسیار حیاتی است.

  • نام شخص مسئول اتوکلاو باید در نزدیکی اتوکلاو الصاق شود. دستورالعمل خلاصه استاندار( SOP ) باید در کنار اتوکلاو متصل شود
  • این وظیفه سرپرست است که اطمینان حاصل کند که کارمندان قبل از کار هر واحد اتوکلاو آموزش دیده اند.
  • دستورالعمل کار و نگهداری ارائه شده توسط سازنده باید دقیقا دنبال شود.
  • هنگام بارگیری و تخلیه اتوکلاو ، لباس و تجهیزات محافظ شخصی باید پوشیده شود.
  • اتوکلاوها باید حداقل سالانه مورد بازرسی قرار گیرند. خدمات بازرسی میبایست توسط مدیر قسمت انجام شود
  • نحوه نگهداری اتوکلاو : 1- بازرسی اولیه بصورت چشمی (Visual)  انجام شود ، 2- ماهانه توسط شخص مسئول اتوکلاو( سوابق بازرسی ، سرویس و تعمیر باید در صورت درخواست موجود باشد)
  • برای تأیید اثربخشی اتوکلاو از نوارهای اسپور استفاده می شود.

تجهیزات محافظ شخصی

تجهیزات مربوط به محافظت در برابر فلج و سوختگی شامل موارد زیر است:

  • دستکش های عایق حرارتی که پوشش کاملی از دست و ساعد را فراهم می کند
  • روپوش آزمایشگاه
  • عینک محافظت از چشم
  • روکش کفش پا

دستورالعمل های کاربری

آموزش

– کلیه پرسنلی که از اتوکلاو استفاده می کنند ، باید یک جلسه آموزشی را از سرپرست خود گذرانده باشند

– این پیشنیاز ایمنی برای پرسنل جدید و حتی  باتجربه نیز اعمال می شود.

تهیه مواد

اطمینان حاصل کنید که مواد برای اتوکلاو بی خطر هستند:

  • نمونه هایی که حاوی حلال ها یا موادی هستند که ممکن است دفع سموم داشته باشند(مثلا سفید کننده ها) نباید اتوکلاو شوند.
  • ظروف شیشه ای باید قبل از اتوکلاو برای ترک خوردگیها مورد بازرسی قرار گیرند.

مواد را بطور مناسب تهیه و بسته بندی کنید:

  • مواد خشک شل را باید در کاغذهای با نفوذ بخار پیچانده یا بسته بندی کنید و یا با کاغذ آلومینیوم بصورت ازاد بسته بندی شود. بسته بندی بیش از حد محکم مانع از نفوذ بخار می شود و باعث کاهش کارایی آن می شود
  • برای جلوگیری از ایجاد فشار ، همه درب ها را شل کنید. تمام ظروف باید توسط یک درب سست یا لایه نفوذ پذیر توسط بخار پوشانده شود.
  • ظروف مایع نباید از بیش از دو سوم (3/2) پر شوند ، همزمان با شل شدن درب ها.
  • ظروف شیشه ای باید مقاوم در برابر گرما و شوکهای حرارتی باشند.
  • پلاستیک ها باید مقاوم در برابر حرارت باشند که شامل پلی کربنات (PC) ، تفلون ( PTFE) و بیشترمواد  پلی پروپیلن (PP) میباشد
  • نوارهای دور ریخته شده تیز باید در یک ظرف مشخص شده با “Sharps” قرار گیرند.
  • همه موارد باید با نوار اتوکلاو برچسب گذاری شوند.
  • برای ثبات وراحتی استفاده ،موارد باید در ظروف استیل ضدزنگ یا دیگر ظرف قابل اتوکلاو قرار داده شود
  • ظروف مایع ، کیسه ها ، پلیتهای آگار یا سایر مواد را که ممکن است بیش از حد جوشانده یا نشت کند ، داخل ظروف ثانویه قرار دهید.
  • ظروف استفاده شده باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا کل محتوای آن را در برگیرد.
  • کیسه ها نباید محکم بسته شوند زیرا بخار نمی تواند نفوذ کند.
  • زباله های زیست محیطی باید طبق دستورالعمل ASU پردازش شوند.

بارگیری اتوکلاو

  • از روپوش آزمایشگاهی ، محافظ چشم ، دستکش عایق و کفش رو بسته استفاده کنید.
  • مواد را در اتوکلاو قرار دهید. مواد ناسازگار را با هم مخلوط نکنید.
  • بیش از حد فضای داخل اتوکلاورا پر نکنید. فضای کافی برای گردش بخار بگذارید. در صورت لزوم برای به حداکثر رساندن نفوذ بخار و جلوگیری از گرفتگی مسیر جریان هوا ظروف را روی لبه جانبی آن قرار دهید
  • درب را محکم بسته و قفل کنید.
  • چرخه مناسب (مثلاً گرانش ، مایع یا چرخه خشک) را برای مواد انتخاب کنید. از دستورالعمل اتوکلاو برای انتخاب چرخه مناسب استفاده کنید.
  • اگر از چرخه سفارشی استفاده می کنید ، زمان و دمای مناسب را تنظیم کنید.
  • چرخه کار را شروع کرده و گزارش کاربری اتوکلاو را با اطلاعات تماس خود پر کنید. یک چرخه کامل بسته به نوع چرخه معمولاً بین 1 تا 5/5 ساعت طول می کشد.
  • در هنگام کار اتوکلاو سعی نکنید در را باز کنید.
  • اگرمتوجه مشکلات مربوط به کار صحیح اتوکلاو شدید ، چرخه کار را قطع کرده و فوراً آنرا به مدیریت گزارش دهید.

تخلیه اتوکلاو

  • از دستکش های عایق حرارتی ، محافظ چشم ، روپوش آزمایشگاهی و کفش های بسته استفاده کنید.
  • اطمینان حاصل کنید که چرخه به اتمام رسیده و دما و فشار هم به محدوده ایمن برگشته اند.
  • با پوشیدن تجهیزات محافظ شخصی (PPE) ، با احتیاط از پشت در بایستید.
  • درب را بیش از 1 اینچ باز نکنید و 10 دقیقه صبر کنید .این کار باعث میشود  بخار داخل اتوکلاو به آرامی تخلیه شده و از خطر پاشیده شدن مایعات داغ جلوگیری میکند/ می کند.
  • ظروف مایعات فوق العاده گرم راتکانهای شدید ندهید و تا قبل از تخلیه ، درپوش آنها را جدا نکنید.
  • با دستکش های عایق حرارتی وسایل را از اتوکلاو خارج کرده و آنها را در محلی که به وضوح برای وسایل “گرم” مشخص شده است قرار دهید
  • درب اتوکلاو را بسته نگهدارید.

لیست استفاده سیستم اتوکلاو(Autoclave Use Log )

  • هر بار که از اتوکلاو استفاده شود میبایست در دفترچه رکورد آن ثبت شوند. این سوابق برای برنامه های نگهداری ، خدمات و گزارش حوادث ، تصادفات و خطاها استفاده میشوند.
  • ورودی ها باید شامل: نام اپراتور ، شماره تلفن ، تاریخ ، زمان و مدت زمان کار باشد.
  • دفترچه ورود به سیستم(Log book) باید در مجاورت اتوکلاو نگهداری شود.

 

تعمیر و نگهداری و تعمیر

  • تنها در صورتیکه اتو کلاو در شرایط کاری مطلوب قراردارد اجازه استفاده از آن وجود دارد ، در غیراینصورت هیچ کس نبایداز اتوکلاو استفاده نماید.
  • فقط متخصصان واجد شرایط و آموزش دیده مجاز به انجام تعمیرات هستند.
  • پیش بینی ها از نقص های عملکرد احتمالی را به سرویس کار گزارش دهید تا مورد بررسی پیش گیرانه قرار گیرد.

 

برنامه برخورد با خطرات احتمالی در آینده

نقص عملکردی سیستم

  • اگر اتوکلاو دقیقاً مطابق آنچه انتظار می رود عمل نکند ، سعی نکنید مشکل را برطرف کنید. یک اعلامیه باید روی در اتوکلاو قرار داده شود و نشان دهد که تا زمان تشخیص مشکل مورد استفاده قرار نمی گیرد
  • مشکل را در دفترچه ثبت سیستم اتوکلاو وارد کنید.
  • با سرپرست خود تماس گرفته ومشکل را گزارش نمایید.
  • فقط متخصصان واجد شرایط مجاز به انجام تعمیرات هستند.

عکس العمل به حادثه

  • کلیه حوادث ، از جمله ریختن یا رهاسازی مواد خطرناک زیست محیطی ویا ملوکولهای اسید های  نوکلئیک نوترکیب یا مصنوعی باید به سرپرست مرکز گزارش شود.
  • در صورت بروز هرگونه آسیب دیدگی ، به دنبال کمک های اولیه باشید واز دستورالعمل های اورژانس پیروی کنید
  • اگر پوشش در اثر آب گرمویا بخار خیس شده است ، پوشش را برداشته و آسیب دیده  را در آب خنک قرار دهید.
  • یک یادداشت را روی اتوکلاو قرار دهید که نشان می دهد تا زمان وقوع این حادثه از آن استفاده نشود
  • رویه هایی برای جلوگیری از حوادث آینده اتخاذ شود.

تمیز کردن

  • ممکن است نشتی از ریختن ظروف یا شکستن ظروف رخ دهد.
  • تا زمان تمیز کردن نشت ، هیچگونه عملکردی از اتوکلاو مجاز نیست.
  • اپراتور مسئول پاکسازی نشتها است. مواد ریخته شده را با استفاده از حوله های کاغذی پاکسازی کنید. در صورت لزوم صبر کنید درجه حرارت قبل از تلاش برای تمیز کردن اتوکلاو پایین بیاید.
  • در صورت لزوم ، برگه داده ایمنی را بررسی کنید تا پروتکل مناسب برای پاکسازی و دفع آن را انتخاب کنید
  • علت نشت وروش  تمیز کردن را در کتاب ورود به سیستم اتوکلاو ثبت کنید.

 

دیدگاه بگذارید

avatar
  Subscribe  
اطلاع بده وقتی